مشت خونی نوازنده‌ی درام: درباره فیلم «شلاق»

 برای من، صحنه‌ای که اندرو مشت خونی‌اش را داخل پارچی پر

  از یخ می‌کند و نواختن درام را از سر می‌گیرد، نماد اراده است.

فرض کنید نوازنده‌‌ی درام تازه کاری هستید با چشمی همواره جوان و مشتاق که در بهترین دانشگاه موسیقی نیویورک تحصیل می‌کنید و در همه چیز ردی از امکان‌ها می‌بینید. برای اینکه برجسته‌ترین استاد و رهبر مهم‌ترین گروه جاز دانشگاه شما را بپذیرد، از هیچ تلاشی فروگذاری نکرده‌اید و بالاخره موفق شده‌اید به آن گروه راه یابید. اما در بدو ورودتان، آن استاد شما را تحقیر می‌کند و چندین بار به شما سیلی می‌زند؛ آیا باز هم رقبت می‌کنید با آن گروه تمرین کنید؟

من رقبت می‌کنم. چه نواختن درام را دوست داشته باشم، چه نه؛ دومرتبه با آن گروه همراه می‌شوم. به گمان من، شروع راحت‌ترین بخش از انجام هر کاری است و ما همیشه در نقطه آغاز ایستاده‌ایم -بدون اینکه متوجه باشیم: وقتی پلک از پلک برمی‌داریم، وقتی کتابی را دم دست می‌گذاریم تا مطالعه کنیم و وقتی برنامه غذایی سالمی را برای خود تنظیم می‌کنیم؛ در نقطه آغاز ایستاده‌ایم. اما اینکه به محض جدا شدن پلک‌ها از رختخواب جدا شویم، خواندن کتاب را از سر بگیریم و طبق برنامه غذایی پیش برویم؛ حسابش با کرام الکاتبین است.

من برای بار دوم هم با آن گروه تمرین می‌کنم اما مطمئن نیستم برای بار پنجم و ششم هم بتوانم خودم را به آنها برسانم. احتمالا در آن وهله با خود می‌گویم آیا نواختن درام آنقدر ارزشش را دارد که من ذهن، روح و جان خود را برایش خسته کنم؟ آیا اصلا زندگی ارزش این همه تقلا را دارد؟ آخرش که چه؟ به کجا قرار است برسم؟ اگر نواختن درام آنقدر به جانم نشسته باشد که بی‌واهمه پا به میدان بگذارم -بدون اینکه لحظه‌ای غریزه حیات، من را وسوسه کند- اینجاست که برای بار پنجم هم حاضرم ریخت آن استاد را تحمل کنم و سازش با آن گروه را به جان بخرم و دیگر تا آخرش ادامه دهم.

در فیلم شلاق، ساز درام، آنقدر به جان «اندرو» نشسته‌است که حتی روابط عاطفی و جسمش، پشیزی برایش ارزش ندارند. در میانه‌ی فیلم، او آنقدر تمرین می‌کند که فاصله بین انگشت شست و اشاره‌اش – جایی که تکیه گاه چوب درام است – زخم می‌شود و خونش بند نمی‌آید؛ با این حال، او دست از تلاش برنمی‌دارد. برای من، صحنه‌ای که اندرو مشت خونی‌اش را داخل پارچی پر از یخ می‌کند و دوباره نواختن درام را از سر می‌گیرد، نماد اراده است.

اما «فلچر»، استاد او، می‌تواند بزرگترین سنگی باشد که ممکن است سد راه موفقیت هر آدمی بشود. شنیده‌اید که می‌گویند سختی یا آدم را می‌کشد یا قوی‌ترش می‌کند؟ شیوه فلچر در آموزش، دقیقا همین گونه است. او با تحت فشار قرار دادن هنرجویانش باعث می‌شود آنها یا مثل سگ پشیمان شوند و از موسیقی کناره بگیرند یا به نهایت درجه اعلا برسند. اندرو باید انتخاب کند که می‌خواهد به زندگی یک انسان معمولی بازگردد یا از همه چیز بگذرد و نوازنده‌ی حرفه‌ای شود.

ایده‌ی این فیلم برگرفته از زندگی شخصی کارگردان و نویسنده این اثر، دیمین شزل است. در ابتدای ساخت این فیلم بودجه کافی در اختیار شزل قرار نگرفته و او ناچار به ساخت فیلم کوتاهی با همین مضمون شده‌است. پس از موفقیت فیلم کوتاه، بودجه مورد نظر به او داده شده تا فیلم شلاق را بسازد و جوایز بسیاری را نصیب خود کند. سرتاسر این فیلم نشان از تکیه شزل بر زیبایی موسیقی است و حتی نام آن از روی قطعه‌ی موسیقی که در طول فیلم مدام در حال اجراست، برداشته شده‌است.

در آخر، از جمله معروفی یاد می‌کنم که شاید بارها شنیده‌اید: «زندگی بدون هدف معنا ندارد». اسبی که چهارنعل درون سینه می‌تپد، اگر جنگجویی را سوار کند که هدف و آرمانی نداشته باشد، با اولین نیزه به خاک خواهد نشست. البته هدف برای هر فرد، تعریف متفاوتی دارد. برای یک فرد معلول، برداشتن یک قدم نهایت هدف است و برای دونده سرعتی برداشتن هزار قدم. مهم نیست اگر دیگران فکر می‌کنند قطار زندگیتان شکسته است و رسیدن به آن فایده‌ای ندارد، مهم این است که شما به چیزی که می‌خواهید برسید و سوار آن قطار شوید.